พิธีโกนจุก
 |
|
พิธีโกนจุก |
| ประเพณีอันทรงคุณค่าของไทย |
พิธีโกนจุก เป็นพิธีกรรมมงคลที่สืบทอดมาแต่โบราณ สะท้อนถึงการเปลี่ยนผ่านจากวัยเด็กสู่ความเป็นผู้ใหญ่ที่สมบูรณ์ เด็กไทยในอดีตนิยมไว้ผมจุก เมื่อเด็กผู้หญิงอายุประมาณ 11 ปี และเด็กผู้ชายอายุประมาณ 13-15 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่ย่างเข้าสู่วัยหนุ่มสาว จึงถือฤกษ์ทำพิธีตัดจุก ซึ่งเรียกว่า “พิธีมงคลโกนจุก”
สำหรับชนชั้นเจ้านาย การโกนจุกของพระราชวงศ์ชั้นสูงเรียกว่า “พระราชพิธีโสกันต์” ส่วนของเจ้านายชั้นรองจะเรียกว่า “เกศากันต์” โดยพิธีนี้มีความเชื่อว่าช่วยเสริมสิริมงคลให้แก่ชีวิต ทำให้เด็กเจริญวัย แข็งแรง และเติบโตอย่างสง่างาม การเตรียมงานพิธีโกนจุกพิธีนี้เป็นงานมงคลสำคัญที่ต้องเตรียมการอย่างถี่ถ้วน โดยเริ่มจากการหาฤกษ์ยามมงคลที่เหมาะสมกับดวงชะตาเด็ก จากนั้นเตรียมอุปกรณ์ต่างๆ สำหรับใช้ในพิธี ได้แก่:
สถานที่จัดพิธีจะถูกประดับตกแต่งอย่างสวยงาม มีการแขวน ราชวัติ ธงทิว และจัดมณฑลพิธีให้เหมาะสม
ลำดับพิธีการโกนจุกวันแรก (วันสุกดิบ)
ช่วงค่ำอาจมีการเลี้ยงฉลองหรือจัดมหรสพสมโภชเพื่อความเป็นสิริมงคล วันที่สอง (วันโกนจุก)
ความเชื่อและความหมายของพิธีโกนจุกการไว้ผมจุกในสมัยโบราณมีความเชื่อว่าเกี่ยวข้องกับ “แม่ซื้อ” ผู้คอยปกปักรักษาเด็ก เชื่อว่าการไว้จุกทำให้เด็กแข็งแรง เลี้ยงง่าย และหายจากอาการเจ็บไข้ได้ป่วย เมื่อถึงวัยที่เหมาะสม การโกนจุกจึงเป็นการปลดเปลื้องสิ่งไม่ดีและเสริมสิริมงคลให้แก่ชีวิต
นอกจากนี้ หลังพิธีโกนจุก เด็กผู้ชายมักจะบวชเป็นสามเณรเพื่อศึกษาเล่าเรียนพระธรรม ส่วนเด็กผู้หญิงจะได้รับการอบรมงานบ้านงานเรือนหรือฝากตัวกับขุนนางเพื่อเตรียมตัวสู่การเป็นแม่ศรีเรือนในอนาคต สรุปความสำคัญของพิธีโกนจุกพิธีโกนจุกไม่เพียงเป็นการเฉลิมฉลองความก้าวหน้าของชีวิต แต่ยังสะท้อนถึง ความรัก ความหวัง และการส่งต่อสิริมงคลจากครอบครัวสู่บุตรหลาน เป็นอีกหนึ่งประเพณีไทยที่ทรงคุณค่าและควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้สืบไป |
|
อ.อรุณวิชญ์ วงศ์จตุพัฒน์ |
 |
[ รวม Tag ทั้งหมด ]
