ดอกแม็กโนเลีย หรือดอกยี่หุบ สัญลักษณ์ของความสง่างาม |
![]() |
Posted by sangkae under ธรรมชาติ,น้ำหอม | ป้ายกำกับ: กลิ่นดอกมณฑา,กลิ่นดอกยี่หุบ,น้ำหอมกลิ่นแม็กโนเลีย,มณฑา,มณฑาป่า,มณฑาสวรรค์,ยี่หุบ,แม็กโนเลียดอกใหญ่,แม็กโนเลียเวอร์จิเนียน่า,Chinese Evergreen Magnolia,Coconut Magnolia,Delavay’s Magnolia,Dwarf Magnolia,Egg Magnolia,Magnolia coco,Magnolia delavayi,magnolia fragrances,Magnolia garrettii,Magnolia grandiflora,Magnolia liliifera,Magnolia officinalis,Magnolia virginiana,Magnolita,Southern Magnolia,Sweet Bay Magnolia |
[6] Comments
|
ดอกแม็กโนเลีย หรือดอกยี่หุบ
เป็นดอกไม้ที่มีรูปลักษณ์ภายนอกงามละมุนตา แต่เมื่อเข้าไปสัมผัสใกล้ชิดจะรู้ว่ากลีบดอกแข็งหนานั้นไม่อาจถูกลมพายุทำให้บอบช้ำได้โดยง่าย จะร่วงหล่นไปก็ต่อเมื่อถึงกาลเวลาของมันเท่านั้น มีภาพยนตร์ดังเรื่องหนึ่งชื่อ “Steel Magnolia” ซึ่งฉายภาพสายใยความรักของแม่กับลูก และความผูกพันอันแน่นแฟ้นระหว่างเพื่อนกับเพื่อน ตัวเอกในภาพยนตร์เรื่องนี้ล้วนเป็นหญิงที่มีนิสัยใจคอและมุมมองต่อชีวิตแตกต่างกันไป แต่ทั้งหมดหลอมรวมเข้าหากันด้วยคำว่ามิตรภาพ ที่พร้อมจะยืนหยัดอยู่เคียงข้างกันเสมอแม้ในวันที่พายุร้ายโหมกระหน่ำชีวิต เหมือนดอกแม็กโนเลียเหล็กที่แม้ภายนอกจะดูอ่อนไหวบอบบาง แต่กลับแฝงความแข็งแกร่งทรหด ต้านทานอุปสรรคและความทุกข์ได้ด้วยกำลังใจอันมุ่งมั่นและแรงปรารถนาที่จะใช้ชีวิตอย่างคุ้มค่า
ไม้สกุลแม็กโนเลียนั้นจะเรียกว่าเป็นยอดของความทรหดก็ได้อยู่เหมือนกัน แม้นักพฤกษศาสตร์จะชี้ว่าไม้ชนิดนี้ไม่ค่อยปรับตัวเข้ากับความเปลี่ยนแปลงในสภาพธรรมชาติ ทำให้หลายชนิดตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธ์ในปัจจุบัน แต่อย่างไรก็ตามดอกแม็กโนเลียนี้ก็มีมาตั้งแต่สมัยดึกดำบรรพ์ ได้ผ่านความเปลี่ยนแปลงสำคัญทางธรณีวิทยา เช่นการเกิดของยุคน้ำแข็ง การก่อตัวของภูเขา และการเคลื่อนที่ของแผ่นทวีปมาแล้ว ถือเป็นไม้ที่เกิดขึ้นก่อนจะมีผึ้งบนโลก จึงมีวิวัฒนาการให้สามารถขยายพันธุ์ด้วยการผสมเกสรโดยแมลงปีกแข็ง ทำให้เกสรตัวเมียของดอกแม็กโนเลียมีความแข็งเพื่อป้องกันไม่ให้ถูกทำลายโดยตัวแมลง การขุดพบซากฟอสซิลทำให้ทราบว่าไม้ในวงศ์แม็กโนเลียนี้เจริญเติบโตบนโลกราว 95 ล้านปีมาแล้ว ลักษณะพิเศษที่บ่งชี้ถึงความเป็นพันธุ์ไม้เก่าแก่โบราณของแม็กโนเลียคือ มีกลีบที่ไม่สามารถแยกออกเป็นกลีบเลี้ยง (sepal) และกลีบดอก (petal) ได้อย่างชัดเจน กลีบที่ว่านี้เรียกว่า tepal และเรียกรวมๆ ว่า perianth แต่ในภาษาไทยนั้นก็อนุโลมให้ใช้คำว่ากลีบดอกแทนได้
ไม้สกุลแม็กโนเลียนี้มีสมาชิกมากราว 210 ชนิด มีถิ่นกำเนิดทางเหนือของจีน รวมถึงบริเวณชายฝั่งอ่าวเม็กซิโกและทวีปอเมริกากลาง เป็นไม้ที่เติบโตได้ดีในเขตอบอุ่นจนถึงร้อน แหล่งกระจายพันธุ์หลักๆ คือเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รองลงมาคือทวีปอเมริกาและหมู่เกาะเวสต์อินดีส์ ปัจจุบันยังนิยมปลูกแพร่หลายในยุโรป ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์เช่นกัน มีหลายขนาดตั้งแต่พุ่มกลางไปจนถึงไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ทั้งแบบผลัดใบและไม่ผลัดใบ ชื่อ Magnolia นี้ตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ศาสตราจารย์ Pierre Magnol อดีตผู้อำนวยการสวนพฤกษศาสตร์แห่งมงต์เปลลิเยร์ ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มการจำแนกวงศ์ของพืช
ในบทความนี้ก็จะขอสาธยายถึงลักษณะและคุณประโยชน์ของแม็กโนเลียบางชนิด ที่มีกลิ่นหอมโดดเด่นและมีสรรพคุณในการบำบัดรักษาหลากหลาย โดยจะขอเริ่มจากไม้สกุลแม็กโนเลียที่ชาวไทยเรารู้จักคุ้นเคยกันดี นั่นคือ ดอกยี่หุบ ซึ่งมีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Magnolia coco ฝรั่งรู้จักในชื่อ Dwarf Magnolia หรือ Coconut Magnolia ยี่หุบนี้มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และมณฑลยูนนานของจีน ชาวตะวันตกที่บันทึกข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของยี่หุบเป็นคนแรกคือ Juan de Loureiro มิชชันนารีชาวโปรตุเกสและนักพฤกษศาสตร์ที่เข้ามาในเวียดนามในช่วงปลายศตวรรษที่ 18
ดอกแม็กโนเลีย หรือดอกยี่หุบ ยี่หุบเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง สูงราว 2-4 เมตรใบเดี่ยวเรียงสลับรูปหอก หน้าใบเรียบเป็นมันสีเขียวเข้ม หลังใบสีเขียวอ่อน ดอกขนาดย่อมสีขาวนวล กาบหุ้มดอกสีเขียว เมื่อยังตูมมีรูปทรงกลมรีน่ารักคล้ายลูกมะพร้าวอ่อน จึงได้ชื่อว่า Coconut Magnolia มีกลิ่นหอมฉุนแรงคล้ายกลิ่นกล้วยหอมปนกลิ่นระกำ มักแย้มกลีบและส่งกลิ่นฟุ้งขจรในยามค่ำ จากนั้นจะโรยไปในเช้าวันต่อมา นิยมปลูกเป็นไม้ประดับบ้าน เพราะมีขนาดเล็ก สามารถเลี้ยงในกระถางได้ ทั้งยังไม่ต้องการแสงแดดมากจึงปลูกในที่ร่มรำไรได้ ถือเป็นไม้ที่ไม่หวงดอกเพราะระยะเวลาออกดอกนานถึง 9 เดือน มีความพิเศษตรงที่มีของเหลวเหนียวๆ คล้ายน้ำหวานอยู่ข้างในดอก เป็นลักษณะที่ไม่พบในแม็กโนเลียชนิดอื่น การวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่าก้านยี่หุบนี้มีสารต้านอนุมูลอิสระ หรือ antioxidant อีกด้วย
ไม้หอมที่มีลักษณะใกล้เคียงกันอีกชนิดหนึ่งคือ ดอกมณฑา มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Magnolia liliifera มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นี่เอง ชื่อสามัญภาษาฝรั่งเรียกว่า Magnolita ลำต้นสูงราว 1-3 เมตรใบเดี่ยวเรียงสลับรูปหอก ยาวประมาณ 15-18 ซ.ม. ดอกใหญ่กว่ายี่หุบ มีกาบหุ้มดอกแข็งหนาสีเขียวอมเหลือง ส่วนกลีบดอกสีเหลืองอ่อน เมื่อยังตูมมีรูปทรงกลมรีคล้ายไข่ จึงได้ชื่อว่า Egg Magnolia ด้วย มณฑานี้มีกลิ่นหอมคล้ายยี่หุบแต่เย้ายวนกว่า มักส่งกลิ่นขจรขจายในเวลาเช้าตรู่
|
จาก http://www.toptropicals.com |
|