ตำนานเทพเจ้าญี่ปุ่น
เส้นทางแห่งเทพและผู้สร้างโลก

ผมขอเชิญทุกท่านเข้าสู่โลกแห่งตำนานความเชื่อของดินแดนอาทิตย์อุทัย หรือประเทศญี่ปุ่น
ผมจะพาทุกท่านย้อนกาลเวลากลับไปสัมผัสกับพลังของเหล่าเทพเจ้า
ผู้มีอิทธิฤทธิ์ยิ่งใหญ่ ครองโลกสวรรค์ แผ่นดิน และมหาสมุทร ด้วยมนตราแห่งโชคชะตา…

ในโลกของชาวญี่ปุ่น เทพเจ้า มิใช่เพียงบุคคลในตำนาน หากแต่คือหัวใจแห่งวัฒนธรรม ความเชื่อ และรากเหง้าอารยธรรมที่ดำรงอยู่มายาวนานนับพันปี พวกเขาเป็นทั้งผู้สร้าง ผู้ทำลาย ผู้รักษา และผู้เฝ้ามองสรรพสิ่ง ด้วยบทบาทอันหลากหลาย ทั้งในฐานะพ่อแม่ของโลก วิญญาณแห่งธรรมชาติ และพลังที่เชื่อมโยงมนุษย์กับจักรวาล

โลกแห่งเทพญี่ปุ่นนั้นเรียกว่า "คะมิโยะไท" (神代代 / คำแปลตรงตัวคือ “ยุคเทพเจ้า”) เป็นช่วงเวลาที่เกิดขึ้นก่อนจะมีมนุษย์ เกิดจากการเรียบเรียงในหนังสือโบราณที่ชื่อว่า

• โคะจิกิ (古事記 / Kojiki) แปลว่า “บันทึกโบราณ”

• นิฮงโชกิ (日本書紀 / Nihon Shoki) หรือที่รู้จักในชื่อ “พงศาวดารญี่ปุ่น”

ทั้งสองเล่มนี้คือต้นตอของจักรวาลทัศน์แบบชินโต (ศาสนาดั้งเดิมของญี่ปุ่น) ซึ่งกล่าวถึงเทพเจ้าจำนวนมาก แต่มีเพียงไม่กี่องค์ที่ถูกเคารพสูงสุด และมีบทบาทยิ่งใหญ่ในตำนานการสร้างโลก

เหล่าเทพสูงสุดในตำนานญี่ปุ่น

ต่อไปนี้คือรายนามของเทพเจ้าสำคัญ ผมแนบอักษรญี่ปุ่น และคำอ่านสากลไว้ให้ด้วยครับ

1. เทพีอามาเทราสึ โอมิคามิ
   天照大神 / Amaterasu Ōmikami
   • เทพีแห่งดวงอาทิตย์ ผู้นำแห่งทวยเทพ

2. เทพซุซาโนะโอะ โนะ มิโคโตะ
   須佐之男命 / Susanoo no Mikoto
   • เทพแห่งพายุและท้องทะเล น้องชายของอามาเทราสึ

3. เทพสึคุโยมิ โนะ มิโคโตะ
   月読命 / Tsukuyomi no Mikoto
   • เทพแห่งดวงจันทร์ ผู้ลึกลับและเงียบสงบ

4. เทพอิซานางิ โนะ มิโคโตะ
   伊邪那岐命 / Izanagi no Mikoto
   • เทพบิดาผู้สร้างโลก

5. เทพีอิซานามิ โนะ มิโคโตะ
   伊邪那美命 / Izanami no Mikoto
   • เทพีมารดาผู้สร้างโลก และผู้ปกครองโลกแห่งความตาย

6. เทพอินาริ โอคะมิ
   稲荷大神 / Inari Ōkami
   • เทพแห่งข้าวและความอุดมสมบูรณ์ มักมีจิ้งจอกเป็นบริวาร

7. เทพโอกุนินุชิ โนะ มิโคโตะ
   大国主命 / Ōkuninushi no Mikoto
   • เทพแห่งแผ่นดิน การแต่งงาน และการรักษา

8. เทพเท็นจิน (ซุงะวะระ โนะ มิชิซาเนะ)
   天神 / Tenjin
   • เทพแห่งปัญญาและการศึกษา อดีตขุนนางผู้ถูกเทพยกย่อง

9. เทพฮาจิมัง โอคะมิ
   八幡大神 / Hachiman Ōkami
   • เทพแห่งสงครามและการปกป้องชาติ

10. เทพีโทโยอุเคะ บิเมะ โนะ คะมิ
    豊受姫神 / Toyouke Bime no Kami
    • เทพีแห่งอาหารและความมั่งคั่ง ผู้ดูแลอามาเทราสึ

เทพเจ้าในตำนานญี่ปุ่น ที่จริงจะมีจำนวนมากกว่าที่ผมกล่าวมานี้มากนัก ในบางตำนานกล่าวว่ามีมากเป็นล้านองค์ (八百万の神 ยาโอะโยะโระซึ โนะ คะมิ ซึ่งหมายถึง มีจำนวนมหาศาลนับไม่ถ้วน) เป็นคติที่สื่อว่า “ทุกสรรพสิ่งมีเทพสถิตอยู่” เช่น ภูเขา แม่น้ำ ป่าไม้ ลม ฟ้า หรือแม้แต่ข้าวของเครื่องใช้ แต่เพื่อความน่าอ่าน ผมขอจัดกลุ่มเทพเจ้าออกเป็น ประเภท ให้เห็นเป็นภาพรวมก่อน จากนั้นค่อยๆ เจาะลึกแต่ละกลุ่มในหน้าต่อไปครับ

กลุ่มเทพเจ้าญี่ปุ่นที่สำคัญ แบ่งตามบทบาทและลักษณะ

1. เทพผู้สร้างโลกและกำเนิดเทพทั้งปวง

• อิซานางิ (伊邪那岐命 / Izanagi no Mikoto)

• อิซานามิ (伊邪那美命 / Izanami no Mikoto)

• อามาเทราสึ (天照大神 / Amaterasu Ōmikami)

• ซุซาโนะโอะ (須佐之男命 / Susanoo no Mikoto)

• สึคุโยมิ (月読命 / Tsukuyomi no Mikoto)

2. เทพแห่งธรรมชาติ

• อินาริ (稲荷大神 / Inari Ōkami) – ข้าวและความอุดมสมบูรณ์

• โอคุนินุชิ (大国主命 / Ōkuninushi no Mikoto) – แผ่นดินและการแต่งงาน

• ทาจิคาราโอะ (手力男命 / Tajikarao no Mikoto) – พละกำลัง

• ชินัตสึฮิโกะ (志那都比古神 / Shinatsuhiko no Kami) – ลม

• คางุตสึจิ (軻遇突智 / Kagutsuchi no Kami) – ไฟ

• มิสึฮะ โนะ เมะ (弥都波能売神 / Mitsuha no Me no Kami) – น้ำ

• ยามาโนะคามิ (山の神 / Yama no Kami) – ภูเขา

• คุระโอะคะมิโนะคามิ (闇龗神 / Kuraokami no Kami) – ฝนและหมอก

3. เทพแห่งความตายและยมโลก

• อิซานามิ (หลังเสียชีวิตแล้ว) – กลายเป็นเทพแห่งยมโลก

• เอนมะไดโอ (閻魔大王 / Enma Daiō) – ผู้พิพากษาวิญญาณ

4. เทพแห่งปัญญา การเรียนรู้ และวรรณกรรม

• เท็นจิน (天神 / Tenjin = ซุงะวะระ โนะ มิชิซาเนะ)

• โคโตะชิโระนุชิ (事代主神 / Kotoshironushi no Kami) – การพยากรณ์และคำทำนาย

5. เทพแห่งสงครามและการปกป้อง

• ฮาจิมัง (八幡大神 / Hachiman Ōkami)

• ฟุโดเมียวโอ (不動明王 / Fudō Myōō) – เทพนักรบในพุทธศาสนา

• บิชะมงเทน (毘沙門天 / Bishamonten) – เทพแห่งชัยชนะ

6. เทพหญิงผู้โดดเด่น

• โทโยอุเคะฮิเมะ (豊受姫神 / Toyouke Hime no Kami) – เทพีแห่งอาหาร

• คอนโฮะนะ ซากุยะ ฮิเมะ (木花咲耶姫 / Konohanasakuya Hime) – เทพีแห่งดอกไม้

• อุซุเมะ (天宇受売命 / Ame no Uzume no Mikoto) – เทพีแห่งการร่ายรำและเสียงหัวเราะ