พระอิศวรทรงลูบพระอุระด้วยพระหัตถ์ขวา แล้วสลัดออก บังเกิดเป็นพระอุมาภัควดี ผู้ซึ่งกลายเป็นพระมเหสีของพระองค์ พระอุมาภัควดีกราบทูลว่า การสร้างโลกอันกว้างใหญ่นั้น เป็นภาระที่ยิ่งใหญ่เกินกำลังของทั้งสองพระองค์ จำเป็นต้องมีผู้ช่วย พระอิศวรทรงเห็นด้วย จึงลูบพระหัตถ์ซ้ายไปยังพระหัตถ์ขวา บังเกิดเป็นพระนารายณ์ และเมื่อพระหัตถ์ขวาลูบพระหัตถ์ซ้ายอีกครั้ง บังเกิดเป็นพระพรหมธาดา

จากนั้น พระอิศวรทรงสำรอกพระมังสาออกจากพระอุทร กลายเป็นพื้นดิน และถอดจุฑามณีออกจากพระเกศา บันดาลให้กลายเป็นเขาพระสุเมรุราช พร้อมกับสร้างธาตุทั้งปวงขึ้นในโลกอย่างสมบูรณ์ โลกจึงเริ่มประกอบด้วยพืชพรรณและสรรพสัตว์จำนวนมาก ต่อมาได้เกิดฝนตกใหญ่ในโลก และเมื่อฝนหยุด ไอหอมจากพื้นดินถูกลมพัดขึ้นไปยังพรหมโลก พรหมทั้งเจ็ดได้รับกลิ่นและเกิดความอยากลิ้มลองง้วนดิน จึงแปลงเพศลงมาเป็นนางเพื่อกินง้วนดิน

นางพรหมทั้งเจ็ดกินง้วนดินจนพอใจ จากนั้นเทพบุตรและเทพธิดาก็จุติลงมาเกิดในครรภ์ของพวกนาง ต่อมาพวกนางคลอดบุตรชายหนึ่งคนและบุตรหญิงหกคน ซึ่งกลายเป็นบรรพชนของมนุษย์ ยุคแรก มนุษย์มีแสงสว่างจากร่างกายของตนเอง ไม่จำเป็นต้องพึ่งแสงจากดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ แต่เมื่อกินอาหารที่หยาบช้า รัศมีของกายก็จางหาย มนุษย์เริ่มหวาดกลัวความมืด

พระอิศวรจึงปรึกษากับพระอุมาภัควดี พระนารายณ์ และพระพรหมว่า โลกควรมีแสงสว่างเพื่อช่วยเหลือสัตว์โลก พระองค์จึงทรงสร้างจักรราศี 12 ราศี พร้อมกับดาวฤกษ์ 27 ฤกษ์ และเทวดานพเคราะห์ 9 องค์ให้เวียนรอบจักรราศี อีกทั้งยังสร้างสัตว์ 12 นักษัตรเพื่อเป็นตัวแทนปี ได้แก่

หลังจากสร้างสัตว์ทั้ง 12 นักษัตรเสร็จแล้ว พระอิศวรทรงสร้างเทวดานพเคราะห์ 9 องค์เพื่อคุ้มครองวิมานที่จะเวียนรอบจักรราศี พระองค์ได้ตั้งพิธีทำน้ำอมฤตขึ้น โดยทรงใช้ผ้าห่อผงละเอียดที่มีสีต่าง ๆ อันเป็นตัวแทนของเทวดานพเคราะห์ แล้วจึงพรมน้ำอมฤต บังเกิดเป็นเทวดานพเคราะห์ทั้ง 9 องค์ ดังนี้:

1. พระอาทิตย์ – สร้างจากราชสีห์ 6 ตัว สีกายแดง วิมานสีแดง ทรงราชสีห์เป็นพาหนะ

2. 

   พระจันทร์ – สร้างจากนางฟ้า 15 นาง สีกายนวล วิมานแก้วมุกดา ทรงม้าเป็นพาหนะ

3. พระอังคาร – สร้างจากกระบือ 8 ตัว สีกายเพทาย วิมานสีทับทิม ทรงกระบือเป็นพาหนะ

4. พระพุธ – สร้างจากช้าง 17 ตัว สีกายมรกต วิมานสีเหลืองหลัว ทรงช้างเป็นพาหนะ

5. พระพฤหัสบดี – สร้างจากฤๅษี 19 ตน สีกายไพฑูรย์ วิมานสีบุษราคัม ทรงกวางทองเป็นพาหนะ

6. พระศุกร์ – สร้างจากคาวี 21 ตัว สีกายประภัสสร วิมานสีทอง ทรงโคอุศุภราชเป็นพาหนะ

7. พระเสาร์ – สร้างจากพยัคฆ์ 10 ตัว สีกายดำ วิมานสีมรกต ทรงเสือเป็นพาหนะ

8. พระราหู – สร้างจากหัวผีโขมด 12 หัว สีกายทองสัมฤทธิ์ วิมานสีนิล ทรงครุฑเป็นพาหนะ

9. พระเกตุ – สร้างจากพนานาค สีกายทองคำ วิมานสีเปลวไฟ ทรงนาคเป็นพาหนะ

ด้วยพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์นี้ โลกจึงได้รับการสร้างสรรค์ขึ้นอย่างสมบูรณ์ เทวดานพเคราะห์และสัตว์ทั้ง 12 นักษัตรกลายเป็นส่วนสำคัญในการรักษาความสมดุลแห่งจักรวาล

เหตุการณ์ชิงคัมภีร์และกำเนิดสังข์มงคล

หลังจากพระพรหมธาดาบัญญัติตำราโหราศาสตร์ที่เรียกว่า พระเวทย์พระธรรมศาสตร์ สำเร็จแล้ว ทรงนำตำราไปถวายพระอิศวร ระหว่างทางกลับจากพรหมโลก ทรงร้อนพระวรกายจึงลงสรงน้ำในมหาสมุทร และวางตำราไว้ริมฝั่ง ขณะนั้น สังขอสูร ซึ่งเป็นยักษ์ที่จุติลงมาจากพรหมโลกในร่างหอยสังข์ ได้ส่งผีเสื้อน้ำไปลักตำราเพื่อกลั่นแกล้งพระพรหมธาดา

เมื่อพระพรหมธาดาขึ้นจากน้ำและไม่พบตำรา ทรงพิโรธและเสด็จไปเฝ้าพระอิศวร พระอิศวรจึงมอบหมายให้ พระนารายณ์ อวตารเป็น มัจฉาอวตาร (ร่างปลา) ไปปราบสังขอสูร พระนารายณ์แหกอกสังข์เพื่อชิงตำราคืน และทรงสาปให้ สังข์ กลายเป็นสัญลักษณ์มงคล โดยมีคุณสมบัติสำคัญ 3 ประการ ได้แก่

1. กำเนิดจากพรหมโลก
2. เคยทรงคัมภีร์พระเวทย์พระธรรมศาสตร์
3. ได้สัมผัสพระหัตถ์ของพระนารายณ์