พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร

รัชกาลที่ ๘ แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์

“พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเปี่ยมด้วยพระเมตตา และเป็นแรงบันดาลใจแห่งแพทยศาสตร์ไทย”

พระราชประวัติและพระราชสมภพ

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร
เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันอาทิตย์ ขึ้น ๒ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีฉลู
ตรงกับวันที่ ๒๐ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๖๘ ณ เมืองไฮเดลเบิร์ก ประเทศเยอรมนี

เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ

ภายหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗
ทรงสละราชสมบัติเมื่อวันที่ ๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๗
รัฐบาลและสภาผู้แทนราษฎรในขณะนั้น มีมติให้อัญเชิญ
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล
ซึ่งขณะนั้นทรงมีพระชนมายุเพียง ๙ พรรษา
ขึ้นครองราชสมบัติสืบราชสันติวงศ์ เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๘ แห่งราชวงศ์จักรี
พระราชทานพระนามว่า
“พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล”

เนื่องจากยังทรงพระเยาว์ จึงได้มีคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์บริหารราชการแผ่นดิน
ได้แก่ พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุวัตรจาตุรนต์, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพยอาภา
และเจ้าพระยายมราช

เสด็จนิวัตประเทศไทยและพระราชกรณียกิจ

พระองค์เสด็จนิวัตกลับประเทศไทยเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๑
พร้อมด้วยสมเด็จพระบรมราชชนนี และพระเชษฐภคินี รวมถึงพระอนุชา
ประชาชนชาวไทยต่างหลั่งไหลมาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทแน่นขนัด เพื่อถวายการต้อนรับ

พระราชดำรัสสั้น ๆ ที่พระราชทานแก่นักข่าว ณ เมืองปีนัง
กลายเป็นถ้อยคำที่ซึ้งตรึงใจและถูกจารึกไว้ในความทรงจำของชาวไทยตราบนานเท่านาน

“ข้าพเจ้ารู้สึกยินดีที่จะได้เดินทางกลับสู่ประเทศอันเป็นที่รักของข้าพเจ้า
และในอันที่จะได้เห็นประชาราษฎร์ของข้าพเจ้าเอง”

แม้จะเสด็จประทับอยู่เพียง ๒ เดือน แต่ได้ทรงเยี่ยมเยียนราษฎรในหลายพื้นที่
ทรงรับฟังปัญหาของประชาชนด้วยพระเมตตา และทรงแสดงให้เห็นถึงพระจริยวัตรอันอ่อนน้อมเรียบง่าย

เมื่อสงครามโลกครั้งที่ ๒ ยุติลง พระองค์เสด็จนิวัตประเทศไทยอีกครั้ง
เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๘ ขณะมีพระชนมายุ ๒๑ พรรษา
ทรงบรรลุนิติภาวะและทรงเริ่มปฏิบัติพระราชกรณียกิจในฐานะพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์

พระราชกรณียกิจสำคัญ

พระองค์ทรงวางรากฐานแห่งความสงบและความปรองดองในชาติ
โดยเฉพาะเหตุการณ์ “เสียพะ” ที่เกิดจากความขัดแย้งระหว่างคนไทยและชาวจีนในยุคนั้น
พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมย่านสำเพ็งอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๙
พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ และสมเด็จพระอนุชา
เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่เสด็จเยี่ยมสำเพ็ง
สร้างความปีติยินดีและความสามัคคีในหมู่ประชาชนทุกเชื้อชาติ

นอกจากนี้ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานวินิจฉัยให้ใช้
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ฉบับวันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๙
ซึ่งเป็นหลักในการปกครองประเทศอันสำคัญยิ่ง

วันอานันทมหิดล

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เสด็จสวรรคตอย่างกะทันหัน
เมื่อวันที่ ๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๙
เป็นเหตุการณ์ที่สร้างความโศกเศร้าอย่างใหญ่หลวงแก่พสกนิกรชาวไทย

ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันใหญ่หลวงต่อแผ่นดิน
โดยเฉพาะการทรงบำเพ็ญประโยชน์ในด้านการแพทย์และการศึกษาของชาติ
จึงได้กำหนดให้วันที่ ๙ มิถุนายนของทุกปีเป็น “วันอานันทมหิดล”
เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่าน

โดยเฉพาะต่อ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ซึ่งพระองค์ทรงเป็น “ผู้ให้กำเนิดแห่งคณะแพทย์ไทย”
ในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ สมาคมศิษย์เก่าแพทย์จุฬาฯ ได้ร่วมกันจัดสร้าง
พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล
ประดิษฐานไว้หน้าตึกอานันทมหิดล โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์เมื่อวันที่ ๓๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๙

พระบรมรูปหล่อด้วยทองเหลืองและทองแดง ขนาดเท่าครึ่งพระองค์จริง
ในท่าประทับนั่งอย่างสง่างาม พระพักตร์เปี่ยมด้วยความเมตตาและความสงบ
เป็นศูนย์รวมแห่งศรัทธาและแรงบันดาลใจของนิสิตแพทย์และประชาชนทั่วไป

รำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ทรงเป็นแบบอย่างแห่ง “กษัตริย์นักเรียน”
ผู้ทรงเรียบง่าย อ่อนโยน และเปี่ยมด้วยพระเมตตา
แม้ทรงครองราชย์ในระยะเวลาอันสั้น แต่พระราชจริยวัตรอันงดงามของพระองค์
ยังคงตราตรึงอยู่ในดวงใจของคนไทยตราบนิรันดร์

“แม้เวลาจะผ่านไปกี่ทศวรรษ แต่พระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ยังคงเป็นแสงแห่งความดี
ที่ส่องนำทางคนไทยทั้งแผ่นดิน”

ข้าพระพุทธเจ้า
นายวรุณวิชญ์ วงศ์จตุพัฒน์
น้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้